‘ECHT en WAAR’
Gesprekken tussen leerkrachten en ouders over hun kinderen.
Script Factory Filmproject 246
Twee tot drie keer per schooljaar bespreken leerkrachten met ouders de resultaten, de voortgang en de toekomstperspectieven van hun leerlingen en kinderen. Dat zijn boeiende, maar ook complexe gesprekken die van de leerkrachten veel ervaring, kennis en communicatieve vaardigheden vereisen.
De Pabo, dat is de opleiding van leerkrachten voor het basisonderwijs, van de Hogeschool van Amsterdam benaderde mij en dus Script Factory om films te maken om deze vaardigheden te leren aan studenten. Deze gesprekken zijn ‘privé’, persoonlijk en vaak heel intiem. Als je een stagiaire of student bij zo’n gesprek laat zitten verandert het karakter van zo’n gesprek volkomen. En wordt er minder vrij uit gesproken. Dat wilden we niet bij deze productie.
Film is een uitstekend middel om te bestuderen hoe zo’n gesprek in elkaar zit. Dat is zeer informatief voor de leerkrachten in opleiding, handig als feedback voor docenten en het kan ook ouders tonen hoe zo’n gesprek verloopt.
Toen we aan deze filmproductie begonnen, doken er meteen een aantal interessante uitdagingen op.
1) De keuze van ouders, leerlingen en docenten. We willen authentieke en echte gesprekken tonen; en geen acteurs in huren om het werk te doen. Met het doel van dit filmproject voor ogen: Studenten moeten er van en er mee Leren, vonden we ouders, leerlingen en docenten die zich wilden laten filmen.
2) Het vertrouwelijke en veilige karakter van het gesprek. We merkten bij de research al snel dat camera- en geluidsmensen de sfeer zouden verstoren en zouden afleiden bij de gesprekken. We kozen voor onbemande camera’s. Ook besloten we om geen op afstand te besturen camera’s te huren. De bewegingen van de camera’s zouden ook afleiden. Dat betekende een lastige klus om de kaders te bepalen. Mensen bewegen, ze kunnen geëmotioneerd raken, maar ze mogen niet ’buiten beeld’ vallen.
3) De leerkracht als de ouders zijn even belangrijk. Ze zijn allemaal hoofdpersonages. Dat betekent dat er niet met één camera gefilmd kan worden. Dat zou kunnen betekenen dat er een persoon belangrijk is. Dus we kozen voor twee camera’s met dezelfde instellingen.
4) Authenticiteit. Dat betekent dat er niets opnieuw gefilmd kan worden. We moesten het hele gesprek in een één keer vangen. En dat zonder cameramensen die eventueel foutjes of onverwachte bewegingen konden corrigeren.
5) Geluid. De gesprekspartners moesten een echt gesprek voeren, Dat betekent dat ze elkaar in de rede mogen vallen en door elkaar heen zullen praten. En dat ze toch verstaanbaar moeten blijven. Meestal los je dat op door de personages een zender te geven. Dat leek me niet handig. Ook wanneer de je een zendmicrofoon met zender draagt ben je je meer bewust van het feit dat er gefilmd wordt. We kozen voor een avanceerde microfoonopstelling, waarbij door 5 microfoons een ‘geluidskooi’ werd gemaakt, waarbij iedereen altijd goed verstaanbaar is.
6) Omdat alle gesprekspartners zijn even belangrijk zijn, kozen we voor een montage-opvatting waarbij de kijkers iedereen tegelijkertijd kan zien. Als een leerkracht praat, kunnen de studenten in hetzelfde beeld ook de luisteraar zien. En omgekeerd. Ook van reacties van luisteraars valt veel te leren. Deze techniek wordt Picture in Picture genoemd.
7) Het stilzetten en herhalen van delen van de film. De gesprekken zijn als geheel gesprek gemonteerd. Wat het bij uitstek als lesmateriaal geschikt maakt, is de mogelijkheid voor de begeleidende docent om te stoppen tijdens het gesprek of om delen te herhalen. Dat betekent dat de montage daarop aangepast is.
Voor u ligt nu een filmproject dat uit 30 (!) films bestaat. We zien de oudergesprekken met leerkrachten. Er zijn ook nagesprekken met ouders en leerkrachten gefilmd, waarin wordt teruggekeken op het gesprek. De diversiteit van de Amsterdamse samenleving komt goed naar voren in dit project, we zien ouders en leerlingen van diverse pluimage, waardoor het ‘urban’ karakter sterk benadrukt wordt.
Bij onze proefviewingen zag iedere toeschouwer de voordelen van een ‘echt en ‘authentiek’ gesprek. Dat verhoogt de betrokkenheid van kijkers enorm. Sommige gesprekken zijn ‘voorbeeldmatig’ en andere zijn precies zoals het onderwijs is. Ze tonen ‘mensenwerk’. Acteurs (uiteraard die binnen ons budget zouden passen) zouden dit waarschijnlijk niet voor elkaar gekregen hebben.
Om privacy redenen staat het project achter wachtwoorden. Voor meer informatie, aarzel niet, maar mail naar vanderburg@scriptfactory.nl.
De redactiegroep van de HvA bestond uit Robert van Mulligen, Adri Menheere en Anneke van der Linde. De productie was in handen van Script Factory. Samenstelling en regie: Maarten van der Burg. Met de onmisbare inzet van Script Factory personeel: Sophie Victorine, Mirjam Raukema, Joachim Spruijt, Leda Zang en Willem Weber. En met dank aan Vigics Amsterdam Script Factory Makes Images Move.
Maarten van der Burg Juni 2019
